Archieven De Schelde op erfgoedlijst Unesco

De archieven van de Koninklijke Maatschappij De Schelde (KMS) uit Vlissingen zijn vanaf 14 december 2023 opgenomen in het Nederlandse Memory of the World Register van Unesco, de nationale lijst voor documentair erfgoed. De archieven van de KMS zijn iconisch voor de Nederlandse scheepsbouwindustrie.

Hoofdingenieur William Hamilton Martin poseert met werklieden op de kraan in aanbouw op de werf van de KMS in Vlissingen, 16 oktober 1912. Zeeuws Archief, Kon. Mij De Schelde, collectie 7513, nr 24.

De archieven van de Koninklijke Maatschappij De Schelde uit Vlissingen – in de volksmond bekend als scheepswerf De Schelde – zijn opgenomen in het Nederlands Memory of the World Register, samen met vijf andere documentaire werken van nationaal belang. Dat heeft Unesco’s Nederlandse Memory of the World Comité op 14 december 2023 bekendgemaakt. Het Comité heeft het register in het leven geroepen om aandacht te vragen voor Nederlands documentair erfgoed.

Scheepswerf De Schelde
De archieven van de KMS documenteren als enige in Nederland tot in detail de historie van de scheepsbouw van 1875 tot 1970. Van geen enkele andere werf bleven de archieven integraal bewaard.
 
Met de KMS betrad de Nederlandse scheepsbouw het moderne tijdperk van ijzer, staal en stoom. Schepen die voorheen in het buitenland werden besteld, konden nu in Vlissingen worden gebouwd. Innovatie speelde een grote rol, zowel in techniek, van stoom- tot (diesel)motor, als in materiaal, van ijzer, staal tot aluminium. De bouw van Nederlands eerste onderzeeboot door de KMS in 1905 bleek baanbrekend.
Ook als werkgever was het bedrijf vooruitstrevend en speelde het een rol van betekenis voor de nationale gezondheidszorg met het onderzoek van bedrijfsarts Jan Stumphius (1925-1983) naar asbest.
 
Voor opdrachtgevers in binnen- en buitenland bouwde de KMS meer dan 400 civiele en marineschepen, duizenden ketels en machines, en verrichtte onderhoud en reparaties. Met archiefstukken, tekeningen van schepen, ketels en machines met 50.000 foto’s vertellen de KMS-archieven het verhaal over de bouw van beeldbepalende schepen zoals de kruiser Java en het passagiersschip Willem Ruys. Van opdracht, offerte, constructie tot tewaterlating en oplevering.